VÌ SAO TỶ LỆ UNG THƯ TẠI VIỆT NAM TĂNG NHANH

Năm 2020, với 159,7 người mắc ung thư trong 100.000 dân, Việt Nam là nước có tỷ lệ ung thư cao thứ 92 thế giới, tăng 7 bậc so với trước đây hai năm.

Tỷ lệ mắc ung thư ở Việt Nam xếp thứ 16 tại châu Á.

Năm 2018, Việt Nam ở vị trí 99 toàn cầu, tỷ lệ mắc ung thư 151,4 trên 100.000 dân. Như vậy sau hai năm, Việt Nam tăng 7 bậc trên xếp hạng ung thư thế giới.

Trong hai năm qua, Việt Nam ghi nhận 182.563 ca mắc mới ung thư. Trong đó 5 loại ung thư phổ biến nhất hiện nay gồm ung thư gan (14,5%), phổi (14,4%), vú ở nữ (11,8 %), dạ dày (9,8%), đại trực tràng (9%).

Lý giải nguyên nhân khiến số người mắc và tử vong vì ung thư ở Việt Nam tăng nhanh

Ung thư là bệnh lý gây nên bởi nhiều yếu tố phối hợp nhưng chung quy là 2 nhóm yếu tố: nhóm yếu tố thay đổi được (như hành vi lối sống, môi trường..) và nhóm yếu tố không thay đổi được (tuổi, gen…).

+ Già hóa dân số:Việt Nam đang đối mặt với sự già hóa dân số nói chung, tuổi thọ trung bình của người Việt Nam hiện nay đã tăng (73,6 tuổi). Tuổi càng cao, thời gian tiếp xúc với các yếu tố nguy cơ càng dài thì tỷ lệ mắc ung thư càng cao.

+ Dân số tăng lên:Hiện nay dân số Việt Nam đang là gần 97.8 triệu người, đứng thứ 15 trên thế giới. Dân số Việt Nam tăng lên, dẫn tới tăng số người mắc và tử vong do ung thư.

+ Rượu bia, thuốc lá: Các yếu tố về hành vi lối sống phải kể tới là hút thuốc lá (là nguyên nhân của 30% các loại ung thư, gây ra 20 loại ung thư khác nhau và 90% nguyên nhân của ung thư phổi); lạm dụng rượu bia là nguyên nhân gây ra các loại ung thư như ung thư miệng, họng; ung thư gan; ung thư vú, ung thư đại trực tràng); ….

+ Chế độ ăn ăn uống không hợp lý: đây cũng là một trong những nguyên nhân làm tăng nguy cơ mắc bệnh; chế độ ăn nhiều mỡ động vật, ít chất xơ, sử dụng các thực phẩm mốc (gạo, lạc…), hay thực phẩm chế biến sẵn như thịt hun khói, cá muối…)  đóng vai trò 35% nguyên nhân gây ung thư (như ung thư vú, thực quản, đại trực tràng…).

+ Ít vận động: Thói quen ít vận động cũng là nguyên nhân gây nên một số bệnh ung thư như ung thư vú, ung thư đại trực tràng.

+ Môi trường sống: Vấn đề về ô nhiễm không khí và môi trường cũng là những yếu tố gây ung thư.

7 giải pháp giúp phòng ngừa ung thư hiệu quả

Sự thật là chỉ có 5-10% tổng số ca bệnh ung thư liên quan đến di truyền và có đến 90-95% liên quan đến môi trường và lối sống. Ngoại trừ các yếu tố về di truyền, sinh học ra, hầu hết các nguyên nhân gây ung thư còn lại đều có thể phòng ngừa được. Dưới đây là 7 lời khuyên hữu ích từ bác sĩ ung bướu sẽ giúp chúng ta phòng ngừa ung thư và sống khỏe mạnh hơn:

1. Bỏ thuốc lá giảm nguy cơ ung thư phổi đến 25 lần

Sử dụng bất cứ dạng thuốc lá nào cũng khiến tăng nguy cơ mắc ung thư. Hút thuốc lá liên quan đến rất nhiều loại ung thư như ung thư họng – miệng, ung thư phổi, ung thư thanh quản, ung thư tụy, ung thư bàng quang, ung thư thận…

Đặc biệt, thói quen nhai thuốc lá có thể dẫn đến ung thư khoang miệng và ung thư tuyến tụy. So với những người không hút thuốc lá, người hút thuốc lá tăng nguy cơ ung thư phổi cao gấp 25 lần.

Thậm chí, người hút thuốc lá thụ động cũng có thể bị tăng nguy cơ ung thư phổi lên 20% – 30%. Theo nhiều nghiên cứu cho thấy, nồng độ các hóa chất gây ung thư trong khói thuốc lá mà người hút thuốc thụ động hít phải còn cao hơn so với người trực tiếp hút nhận được.

Do đó, bỏ thuốc lá là một việc rất quan trọng để phòng ngừa ung thư. Hãy thực hiện ngay hôm nay, để bảo vệ sức khỏe bản thân và mọi người.

2. Chế độ dinh dưỡng lành mạnh

Việc lựa chọn thực phẩm lành mạnh có thể giúp giảm một số nguy cơ mắc ung thư. Hãy chủ động bảo vệ sức khỏe của bạn và gia đình bằng cách thực hiện chế độ dinh dưỡng khoa học:

• Ăn nhiều trái cây và rau quả: Đảm bảo trái cây, rau quả và các thực phẩm có nguồn gốc thực vật như ngũ cốc nguyên hạt và các loại đậu luôn chiếm phần lớn trong chế độ ăn mỗi ngày của bạn.
• Tránh béo phì: Giảm những thực phẩm có hàm lượng calo cao (đường tinh luyện, chất béo có nguồn gốc động vật)
• Tránh rượu bia: Việc uống nhiều các loại bia rượu sẽ làm tăng nguy cơ mắc các bệnh ung thư thực quản, vú, đại tràng, phổi, thận, gan…
• Hạn chế các loại thịt chế biến sẵn: WHO đã kết luận rằng, việc tiêu thụ nhiều các loại thịt chế biến sẵn như các loại thịt muối, thịt nguội, dăm bông, thịt hộp, xúc xích, khô bò…có thể làm tăng nguy cơ mắc một số loại ung thư.
• Thực hiện “chế độ ăn Địa Trung Hải”: Tập trung vào các thực phẩm có nguồn gốc thực vật và lựa chọn chất béo lành mạnh như dầu ô liu, bơ và cá thay cho thịt đỏ. Chế độ ăn này được chứng minh có thể là giảm nguy cơ ung thư vú ở nữ giới.

3. Duy trì cơ thể cân đối và thường xuyên hoạt động thể chất

• Chỉ số BMI = (trọng lượng cơ thể) / (chiều cao x chiều cao)
• Trọng lượng cơ thể: Tính bằng đơn vị (kg)
• Chiều cao: Tính bằng đơn vị (m)

18,5 – 23 là chỉ số BMI phù hợp với cơ thể của người Việt Nam. Duy trì cân nặng khỏe mạnh có thể làm giảm nguy cơ mắc ung thư vú, tuyến tiền liệt, phổi, đại tràng, thận.

Và ở bất kỳ độ tuổi nào, thể dục thể thao luôn mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe. Hãy dành thời gian tập luyện 75 – 150 phút/tuần hoặc 30 phút/ngày, kết hợp các bài tập có cường độ trung bình và cường độ cao để đạt được kết quả tốt.

4. Bảo vệ cơ thể trước ánh nắng mặt trời

Nên đeo kính râm khi ra ngoài ánh nắng mặt trời.

Ung thư da là một trong những loại ung thư phổ biến và chúng ta có thể chủ động phòng ngừa ung thư da hiệu quả với những cách sau:

• Tránh ánh nắng vào lúc giữa trưa: Trong ánh nắng mặt trời từ 10h – 16h có tia cực tím như UVA, UVB và UVC hoạt động rất mạnh gây tổn thương và gây hại cho da.
• Hạn chế tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời: Khi ở ngoài trời nên chọn đứng dưới bóng râm, đeo kính mát và đội mũ rộng vành để bảo vệ da.
• Che các vùng tiếp xúc với ánh nắng: Mặc những quần áo dài, rộng, che phủ càng nhiều da càng tốt. Nên lựa màu sáng hoặc tối sẽ giúp phản xạ tia cực tím tốt hơn màu pastel.
• Sử dụng kem chống nắng: sử dụng kem chống nắng phổ rộng với chỉ số SPF ít nhất là 30. Hãy dùng 1 lượng kem chống nắng đủ và bôi lại sau mỗi hai giờ hoặc thường xuyên hơn nếu đang bơi hoặc tham gia hoạt động ngoài trời.
• Tránh sử dụng giường tắm nắng và đèn chiếu ánh sáng mặt trời: Những vật dụng này cũng gây hại giống như ánh nắng tự nhiên.

5. Chích ngừa vaccine

Việc chích ngừa một số loại vaccine có thể giúp phòng ngừa một số loại ung thư hiệu quả.

• Vaccine viêm gan B: Giúp làm giảm nguy cơ ung thư gan. Do Việt Nam thuộc khu vực có nguy cơ cao nhiễm virus viêm gan B nên việc tiêm phòng vaccine ngừa viêm gan B thường được chỉ định rộng rãi.
• Vaccine ngừa HPV: HPV là một loại virus lây truyền qua đường tình dục và có thể gây ra ung thư cổ tử cung và các cơ quan sinh dục khác, ngoài ra còn gây ung thư tế bào gai ở vùng đầu cổ. Hiện nay tại Việt Nam, vaccine ngừa HPV đã được khuyến nghị chích ngừa cho nữ từ 9 – 26 tuổi.

6. Tránh những hành vi nguy cơ gây ung thư

• Thực hành tình dục an toàn: Sử dụng bao cao su khi quan hệ tình dục tránh các nguy cơ nhiễm những loại virus như HPV và HIV. Những người bị nhiễm HIV hoặc AIDS có nguy cơ mắc ung thư hậu môn, gan và phổi cao hơn.
• Không dùng chung kim tiêm: Tuyệt đối không dùng chung kim tiêm với người khác để tiêm vào tĩnh mạch có thể dẫn đến lây nhiễm HIV, viêm gan B, C – tăng nguy cơ ung thư gan.

7. Kiểm tra sức khỏe định kỳ

Tự kiểm tra và tầm soát thường xuyên các loại ung thư như ung thư da, đại tràng, vú, cổ tử cung… có thể giúp tăng khả năng phát hiện sớm ung thư, giúp điều trị thành công. Do đó, hãy hỏi ý kiến bác sĩ của bạn để xác định lịch trình tầm soát ung thư cho bản thân và người thân của bạn.

Công ty TNHH Cầu nối sức khỏe Việt Nhật tự hào là đối tác chính thức của các bệnh viện và cơ sở y tế hàng đầu Nhật Bản. Ngoài cung cấp dịch vụ đăt khám tổng quát và tầm soát ung thư tại Nhật Bản, chúng tôi còn hỗ trợ khách hàng các dịch vụ khám chuyên sâu, tư vấn ý kiến y tế thứ 2 trực tuyến, đặt điều tại tại bệnh viện và visa y tế tại Nhật Bản…